Czy Twoje dziecko zna smak sezonu? Wspólne odkrywanie jesiennych produktów

Sezon jesienny już w pełni. Za oknami mienią się żółto-czerwone korony drzew, kasztany zaczynają spadać, a spacery stają się prawdziwą przygodą. To czas pełen jesiennych zabaw z dziećmi – zbierania liści, robienia ludzików z kasztanów i… odkrywania smaków tej pory roku.

Ale czy Twoje dziecko naprawdę zna smaki jesieni?

 

Sezonowość – co to właściwie znaczy i dlaczego jest taka ważna?

 

Sezonowość produktów oznacza naturalną dostępność warzyw i owoców w określonych porach roku, gdy mają one najlepszy smak, aromat i najwyższą wartość odżywczą. W sezonie są również tańsze i łatwiej dostępne.

Wiosną zachwycamy się nowalijkami, latem – słodkimi czereśniami, wiśniami, jagodami, ogórkami i pomidorami. Jesienią natomiast królują buraki, dynia, jabłka, gruszki, śliwki oraz wiele innych lokalnych skarbów natury.

Wybierając produkty sezonowe:

• wspieramy lokalnych rolników i małych producentów,
• dbamy o środowisko, ponieważ ograniczamy transport i emisję CO2,
• dostarczamy organizmowi świeżych witamin i składników mineralnych,
• uczymy dzieci świadomego odżywiania i bliskości z naturą.

 

Jesień to doskonały moment, by włączyć dzieci w zakupy, wspólne gotowanie i poznawanie nowych smaków. Takie doświadczenia zostają z nimi na długo i często kształtują zdrowe nawyki na całe życie.

 

Jesienne skarby

 

Każda pora roku, a nawet każdy miesiąc mają swoje naturalne skarby, czyli produkty żywnościowe, które właśnie wtedy smakują najlepiej i są bogatsze w cenne składniki odżywcze. Jesień to czas szczególny – w sklepach i na targach pojawiają się świeże, lokalne owoce, warzywa i grzyby, które są pełne witamin, minerałów i błonnika, a przy tym wspierają odporność w sezonie zwiększonej zachorowalności.

Owoce sezonowe – polskie

 

Jabłka – klasyk jesieni
To polska specjalność: chrupiące, soczyste i pełne wartości odżywczych. Zawierają dużo błonnika, zwłaszcza pektyn, które stanowią naturalną pożywkę dla mikroflory jelitowej, wspierają trawienie i perystaltykę jelit, zwiększają gęstość treści pokarmowej, a także pomagają usuwać toksyny z organizmu. Są także źródłem witaminy C, witamin z grupy B, beta-karotenu, potasu, magnezu i fosforu.  
Jak wykorzystać: przekąska na surowo, idealna do racuchów, kompotów, dżemów, jako dodatek do surówki, ciast, owsianek, naleśników czy w formie świeżo wyciskanych soków. 

Gruszki – delikatnie słodkie i odżywcze
Podobnie jak jabłka, gruszki zawierają sporo błonnika oraz witaminy C, E i beta-karotenu. Dostarczają fosforu, magnezu i wapnia, wspierając przy tym układ odpornościowy. 
Jak wykorzystać: przekąska na surowo, w sałatkach owocowych, sokach, przetworach i deserach. 

Śliwki – bogactwo polifenoli
W sezonie królują śliwki węgierki, renklody i tarnina. To doskonałe źródło błonnika, witaminy C, beta-karotenu, wapnia, potasu i magnezu. Spożycie śliwek reguluje pracę jelit (zapobiegają one zaparciom), dostarczają polifenoli i antocyjanów o działaniu przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym oraz wspierają układ odpornościowy i układ krwionośny.  
Jak wykorzystać: w ciastach, powidłach, dżemach, kompotach lub na surowo.  

Aronia – mała jagoda, wielka moc
Ciemne owoce aronii zawierają witaminy C, E, B2, B6 oraz minerały, takie jak mangan i miedź. Są bogate w antyoksydanty i polifenole, które pomagają obniżyć ciśnienie krwi i zmniejszyć stany zapalne. Owoce aronii zawierają dużą ilość tanin i garbników, które nadają owocom cierpki smak – aby to złagodzić, warto ją wcześniej zamrozić.  
Jak wykorzystać: w sokach, syropach, dżemach lub jako dodatek do deserów. 
 

Owoce sezonowe – importowane

Figi – słodki smak ciepłych krajów
Figi zawierają dużo błonnika, potasu, magnezu i wapnia. Wspomagają układ trawienny i mają działanie przeciwzapalne.  
Jak wykorzystać: do sałatek, konfitur, granoli, jako przekąska. 

Żurawina – naturalny antyoksydant 
Bogata w witaminy A, C, E oraz potas i selen. Zawiera polifenole, które wspierają odporność i łagodzą stany zapalne, zwłaszcza dróg moczowych.  
Jak wykorzystać: świeżą – do soków, dżemów, herbat zimowych; suszoną – do jogurtów, wypieków i surówek.

 

Warzywa sezonowe

 

Dynia – symbol jesieni
Dynia to źródło karotenoidów, a zwłaszcza beta-karotenu. Pestki dyni są bogate w magnez, potas, cynk i żelazo.
Jak wykorzystać: zupa krem, ciasto dyniowe, purée, konfitury. Pestki można suszyć i dodawać do sałatek. 

Cukinia – lekka i uniwersalna
Cukinia zawiera potas, magnez, żelazo oraz witaminy C, K i beta-karoten. Jest delikatna w smaku i można ją wykorzystać w kuchni na wiele sposobów.  
Jak wykorzystać: do gulaszu, zup, placków lub faszerowana.  

Buraki – czerwone źródło zdrowia 
Bogate w potas, magnez i foliany. Zawarte w nich flawonoidy i fitozwiązki mają działanie przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, przeciwutleniające oraz wspierają układ krwionośny.  
Jak wykorzystać: buraczki na ciepło lub zimno, barszcz, soki, zakwas buraczany. 

Marchew – beta-karoten i odporność
Marchew to świetne źródło witaminy A w postaci beta-karotenu, a także witaminy C, kwasu foliowego, potasu, magnezu i błonnika. Wspiera odporność i kondycję skóry oraz wzroku.  
Jak wykorzystać: surówka, sok, ciasto marchewkowe.  

Grzyby – jesienny smak lasu
Jesień to również sezon na grzybobranie – prawdziwki, podgrzybki, maślaki, koźlarze i kurki. Grzyby są niskokaloryczne, a jednocześnie bogate w białko, witaminy z grupy B (zwłaszcza niacynę i ryboflawinę), potas, magnez i fosfor. Zawierają też śladowe ilości żelaza, selenu i cynku.  Ze względu na obecność chityny są ciężkostrawne – nie zaleca się podawania ich dzieciom do 7. roku życia oraz osobom starszym i z problemami trawiennymi.  
Jak wykorzystać: jako dodatek do sosów, zup, farszy czy zapiekanek. 

 

Jak zachęcić dziecko do poznawania smaków sezonowych?

 

Wprowadzenie dzieci w świat owoców i warzyw sezonowych to nie tylko sposób na zdrową dietę, ale też doskonała okazja do wspólnego spędzania czasu, rozwijania zmysłów i nauki przez zabawę. Oto kilka prostych i przyjemnych pomysłów, które mogą zainspirować.

1. Wspólne wyprawy na lokalny ryneczek – w dzień targowy wybierzcie się razem na pobliski ryneczek. Przejdźcie się po alejkach, przyjrzyjcie kolorom i poczujcie zapachy jesieni. To świetny moment, by pokazać dzieciom, skąd biorą się produkty, które trafiają na ich talerz.
2. Wspólne przyrządzanie posiłków – z zakupionych warzyw i owoców przygotujcie wspólnie jesienne dania, np. krem z dyni, ciasto marchewkowe lub zapiekane jabłka z cynamonem.
3. Robienie domowych przetworów – jesień to idealny czas na robienie zapasów na zimę: kiszenie kapusty, przygotowanie powideł śliwkowych, kompotów z jabłek i gruszek czy słoików z suszonymi owocami. To zajęcie, które daje dzieciom satysfakcję i uczy je, jak można przechowywać produkty sezonowe przez cały rok.
4. Rodzinne wyprawy na grzyby – wybierzcie się do pobliskiego lasu z koszykami i atlasem grzybów. Wspólne grzybobranie to nie tylko świetna zabawa, ale też nauka rozpoznawania gatunków grzybów i kontakt z naturą. Spacer po lesie to dodatkowa dawka ruchu, endorfin i redukcja stresu.
5. Edukacja przez zmysły – wykorzystaj warzywa i owoce jako naturalne pomoce dydaktyczne. Dzieci mogą:
   • poznawać różne kształty, zapachy, smaki i aromaty,
   • dowiedzieć się, jakie produkty są charakterystyczne dla danej pory roku,
   • uczyć się, jak jedzenie wpływa na zdrowie.
     To świetny sposób na rozwijanie świadomości żywieniowej już od najmłodszych lat.
6. Zabawa w rozpoznanie smaków i kształtów – zasłoń dziecku oczy i ułóż na stole różne owoce i warzywa. Niech spróbuje po dotyku lub smaku odgadnąć, jaki to produkt sezonowy. To prosta zabawa sensoryczna, która rozwija zmysły, uczy sezonowości i daje mnóstwo radości.

Dlaczego warto: 

• dzieci uczą się świadomych wyborów żywieniowych, 
• poznają naturalne produkty zamiast przetworzonej żywności, 
• rozwijają ciekawość świata i zmysły, 
• wspólnie spędzony czas tworzy piękne rodzinne wspomnienia.  

 

Podsumowanie 

Jesień to wyjątkowy czas w roku, w którym natura obdarowuje nas bogactwem smaków, kolorów i aromatów. Wykorzystując owoce i warzywa sezonowe, nie tylko wzmacniamy odporność, ale też uczymy dzieci świadomego odżywiania i szacunku do naturalnego rytmu przyrody.
 

Przepisy na jesienne pyszności

 

Syrop z aronii

Wskazówka: Owoce aronii warto przed przygotowaniem przemrozić przez ok. 12 godzin. Dzięki temu staną się mniej cierpkie i szybciej puszczą sok. 

Składniki: 

• 1 kg owoców aronii
• 500 g cukru
• 1 duża cytryna
• garść liści aronii (opcjonalnie)
• 500 ml wody

Wykonanie: 

Owoce i liście przełóż do garnka i zalej wodą. Doprowadź całość do wrzenia na średniej mocy palnika, następnie zmniejsz ogień i gotuj przez ok. 40 minut. Odstaw garnek, lekko przestudź zawartość i przecedź sok przez gęste sito lub gazę. Do odcedzonego soku dodaj cukier i sok z cytryny. Postaw ponownie na palniku i podgrzewaj, aż całość się zagotuje. Mieszaj, aby cukier się rozpuścił. Gorący syrop przelej do wyparzonych słoików lub butelek i szczelnie zakręć. Dzięki temu nie będzie potrzeby pasteryzowania. 

Zastosowanie: Idealny do zimowej herbaty, wody lub jako naturalne wsparcie odporności w sezonie przeziębień.  
 

Pieczone gruszki z cynamonową kruszonką i żurawiną

Składniki:

• 300 g gruszki
• 60 g suszonej żurawiny
• 150 g mąki pszennej
• 100 g cukru
• 100 g masła
• 1 łyżeczka cynamonu

Wykonanie:

Mąkę, cukier, cynamon i pokrojone zimne masło połącz w misce i rozcieraj palcami, aż powstanie sypka kruszonka. Gruszki umyj, obierz, wydrąż gniazda nasienne i pokrój w kostkę. Ułóż owoce w małych foremkach lub kokilkach, dodając żurawinę. Posyp wierzch kruszonką, równomiernie przykrywając owoce. Piecz w piekarniku rozgrzanym do 180°C przez ok. 25 min – aż kruszonka się zarumieni.